Dit is een van de grootste uitdagingen waar velen van ons voor staan als het gaat om schoon, volledig eten. Je kunt tegenwoordig bijna bij elke kruidenier kiezen voor biologische en lokaal geteelde groenten en fruit, biologische peulvruchten, noten en zaden en andere plantaardige voedingsmiddelen. Dan weet je dat je eten pesticidenvrij is, en gekweekt zonder chemische meststoffen.

Ook zou je zou kunnen zeggen dat de plantjes onder humane omstandigheden zijn geproduceerd. Echter als het gaat om de dierlijke eiwitten, worden de zaken wat complexer. Dit komt omdat er bij de vergelijking om de perfecte bronnen van vlees, eieren of zuivelproteïnen op te leveren,  meer factoren meewerken. Daarbij zijn er gevarieerde interpretaties als we kijken naar agrarische termen.

Biologische versus industriële landbouw

Ten eerste moeten we in het achterhoofd houden dat technieken voor industriële landbouw relatief nieuw zijn. Met commerciële, conventionele of industriële landbouw bedoel ik het gebruik van kunstmest, door ontwikkelde zaadvariëteiten en zwaar gemechaniseerde methoden. Dit begon pas halverwege de 20e eeuw.

Deze methoden omvatten het chronisch gebruik van hormonen en antibiotica en steeds twijfelachtiger methoden voor de veehouderij op grote schaal.

  • Overvolle schuren waar kippen en kuikens hun hele leven doorbrengen, vaak in kooitjes.
  • Varkens grootgebracht in overvolle pakhuizen, lopend door hun eigen mest.
  • Vee kan buiten leven, maar ze brengen het grootste deel van hun tijd door met hun kop boven drukke vreetbakken zonder onderdak. Praktijken zoals castratie, hoornverwijdering en branding komen nog steeds veel voor.

Vóór de industriële landbouw waren de methoden in wezen organisch, omdat chemische inputs niet werden gebruikt. Boerderijen waren voor het grootste deel veel kleiner dan de commerciële boerderijen die we tegenwoordig zien. Er was geen sprake van verdrukking  en het bijkomende verhoogde risico op ziekte (plus de daaropvolgende toenemende behoefte aan antibiotica). Noch het opofferen van dierenwelzijn om de kosten van grootschalige productie te drukken, zoals we dat tegenwoordig maar al te vaak zien.

Biologische landbouw is een meer holistische benadering van de landbouw. Het eten van organische eiwitbronnen zorgt dat de basis gedekt is van chemicaliënvrij, gezond, humaan eten. Biologische veehouderij vereist dat boeren biologisch voer gebruiken, geen antibiotica of hormonen toevoegen en ervoor zorgen dat de dieren worden groot gebracht onder relatief humane leefomstandigheden.

Maar er is een addertje onder het gras, dat de meeste consumenten zich niet realiseren.

De normen voor biologische landbouw, zeker buiten de EU, staan nogal eens ​​open voor interpretatie. Je neemt waarschijnlijk aan dat je grasgevoerde rundvlees en kooi-vrije biologische eieren afkomstig zijn van dieren die zich vrij en blij in de zon kunnen bewegen, veel frisse lucht inademen en een redelijke kwaliteit van leven ervaren. Soms doen ze dat, maar dat is ook vaak niet het geval.

De realiteit is dat er gecertificeerde biologische boeren zijn, die dieren fokken in omstandigheden die praktische hetzelfde zijn als in een fabrieksboerderij. Het grote aantal termen – biologisch, weidegegroeid, gras gevoerd, kooivrij, vrije uitloop – maakt de verschillen tussen industrieel en organisch nog minder duidelijk.

Het is wel belangrijk om op te merken dat er niet-biologische boerderijen zijn, zelfs industriële grootschalige producenten, die een kruising van technieken toepassen; minder chemische inputs gebruiken en een gezonde leefomgeving voor hun dieren bieden. Er zijn ook kleinere boerderijen die biodynamische, duurzame, organische praktijken volgen, maar die niet zijn gecertificeerd, simpelweg omdat certificering duur is voor de boeren zelf.

Laten we moderne landbouwmethoden eens onder de loep nemen, zodat je meer te weten komt over hoe je schone, gezonde én humane eiwitten kunt verkrijgen.

“Wanneer je de keuze echt afweegt – is gezond, schoon eten dan zoveel duurder? Is de prijs voor het kopen en consumeren van voedsel van in de fabriek gekweekte dieren dan niet hoger?”

DE WARE BETEKENIS VAN DE TERMEN “KOOI-VRIJ” EN “VRIJE UITLOOP” 

Kooivrij betekent specifiek dat de vogels niet in een kooi leven. Dat betekent niet dat ze ooit naar buiten gaan, frisse lucht inademen, genieten van de zon of genieten van vers groeiend gebladerte en zoemende insecten rond de boerderij. Kippen die in een schuur leven en nooit naar buiten gaan, worden nog steeds gedefinieerd als kooivrij.

Zelfs vrije uitloop eieren komen niet altijd van blije, tevreden vogels, die dwalend door weelderige velden lopen, zoals we ons voorstellen. Volgens de voorschriften voor vrije uitloop hebben de vogels alleen toegang tot buiten.

Wanneer je het opsplitst, zijn de termen kooivrij en vrije uitloop erg misleidend. Het is een stap verder dan niets, maar tenzij je de omstandigheden kent van de boerderij of je kip waar je je eieren koopt, is ‘beter’ misschien een te verwaarlozen verschil.

Neem bijvoorbeeld het onderzoek uit 2016 naar een kooivrije Costco-faciliteit. De onderzoekers ontdekten dat de vogels elkaar aanvielen en kannibaliseerden. In 2017 kreeg Snowdale, een van de grootste eierproducenten van Australië, een boete van meer dan $ 1 miljoen wegens het ten onrechte claimen van de vrije uitloopstatus. Als het gaat om moderne veehouderij, is wat we op de verpakking lezen niet altijd wat we krijgen.

In Australië heeft de regering onlangs een wet aangenomen die in 2017 de normen voor de vrije uitloop vrijgeeft. Dit betekent dat consumenten moeten zoeken naar de strengere accreditatieschema’s zoals Humane Choice en Free Range Farmers Association, die vermelden dat er meer ruimte en meer tijd buiten gespendeerd moet zijn door de dieren, om als eierproducent dat label te dragen.

Binnen de EU zijn de voorschriften strenger. Eieren die als biologisch zijn geëtiketteerd, moeten ook vrije uitloop zijn en de vogels moeten overdag constant toegang hebben tot vegetatie.

Vrije uitloop en biologische eieren zijn niet alleen ethisch verantwoord, ze zijn ook voedzamer. Studies hebben hogere hoeveelheden vitamine D (wanneer de vogels aan zonlicht worden blootgesteld), omega-3-vetzuren, vitamine A en bètacaroteen geconstateerd.

Dit is niet verwonderlijk als je erover nadenkt. Wanneer kippen buiten zijn, bestaat hun voeding uit een grotere verscheidenheid aan planten en insecten.

Je kunt het verschil zelf zien. Open een commercieel gekweekt ei en een biologisch scharrelei van een vertrouwde producent. Je kunt het verschil zien in de rijkere, helder geeloranje dooier.

Houd er rekening mee dat kleur niet altijd meer gezondheidsvoordelen betekent. Sommige producenten mengen additieven zoals gedroogde algen, goudsbloemmeel en alfalfameel in het voer om die oranje kleur te bereiken!

Pasture-Raised, Biologisch Varken

Op fabrieksboerderijen worden varkens grootgebracht in grote pakhuizen met ongezonde omstandigheden, zoals nauwe verblijven en veel mestopbouw – waardoor een giftige omgeving ontstaat die de dieren ziek kan maken. Hier krijgen ze dan weer regelmatig antibiotica voor om ziekten af te weren. Voor zeugen is het uiterst onaangenaam – ze worden vaak gehouden in metalen kooien met beperkte ruimte om beweging te voorkomen en worden regelmatig gekweekt via kunstmatige inseminatie.

Deze omstandigheden zijn ook verschrikkelijk voor het milieu. In de magazijnen moeten fabrieksboeren iets doen aan de tonnen aangemaakt afval. Vaak kan dit afval worden afgetapt in een grote lagune, die vervolgens regelmatig moet worden geleegd. Het is ook gebruikelijk, en volledig legaal, om de mest de lucht in te blazen in een soort mestkanon over de gewassen van de boerderij. Dit dient om de mest kwijt te raken en de gewassen te bemesten – met oude, rotte varkensmest. Deze uitwerpselen in de lucht vervuilen dan ook direct de nabijgelegen lucht- en waterbronnen en hebben gevolgen voor de mensen die in de buurt wonen.

Weide gekweekte, biologische varkens moeten volgens de voorschriften daarentegen een deel van hun leven buiten doorbrengen. Net als bij kooivrije en scharreleieren, is het aan te raden meer informatie op te zoeken om er zeker van te zijn dat de dieren meer dan de minimale tijd buiten hebben doorgebracht en niet worden onderworpen aan andere ongezonde of onmenselijke omstandigheden. Zoek naar het keurmerk dierenwelzijn Goedgekeurd (toegekend aan onafhankelijke familiebedrijven die voldoende buiten tijd bieden en alleen antibiotica gebruiken op aanbeveling van een dierenarts).

WAAR NAAR TE KIJKEN IN ZUIVEL EN RUNDVLEES

Bij melkkoeien wil je dat de dieren met gras worden gevoerd, in de wei worden opgevoed en biologisch zijn. Koeien eten van nature gras. In de VS wordt echter meer dan 80% van de melkgevende koeien niet in de wei gehouden om op gras te grazen en zich vrij in de zon te bewegen. Ze worden binnen gehuisvest en krijgen soja, maïs en hooi te eten om hun melkproductie te verhogen.

Bij rundvee is een van de grootste problemen het intensieve gebruik van antibiotica. De Amerikaanse Centers for Disease Control hebben vastgesteld dat het gebruik van lage doses niet-therapeutische antibiotica gedeeltelijk achter de “opkomst van antibiotica-resistente bacteriën in voedselproducerende dieren” ligt. De CDC legt uit dat wij deze vervolgens binnen krijgen bij het consumeren van die gevoerde dieren. En raad eens? Wij kunnen óók antibioticaresistentie ontwikkelen. Het kan zelfs worden overgedragen via de watervoorziening en de omgeving. Naar schatting zijn er 2 miljoen geïnfecteerd en sterven er elk jaar 23.000 mensen aan antibiotica-resistente bacteriën.

Het kiezen van biologisch, op menselijke wijze groot gebracht, grasgevoerd vlees gaat niet alleen over een betere gezondheid, het gaat over het ondersteunen van de boeren die duurzame, gezonde praktijken gebruiken, in plaats van degenen die niet alleen de dieren en onze gezondheid schaden, maar ook het milieu dat we allemaal delen.

Zoek naar gecertificeerd biologisch rundvlees en ander vlees – wat betekent dat chemicaliën of rioolslib geen deel uitmaakt van de voedselketen, geen hormonen en antibiotica worden gebruikt en de dieren toegang hebben tot grasland. Je kunt ook zoeken naar Dierenwelzijn Goedgekeurd, net als bij je varkensvlees, en Grassfed Certified, een certificering voor rundvlees, geiten, lammeren en schapen, wat betekent dat de dieren normaal  kunnen worden gevoerd en niet beperkt zijn tot een beklemde vreetbak. Ook worden ze nooit behandeld met antibiotica of hormonen.

Biodynamische certificering is ook een aanwijzing die duidt op een hoge levenskwaliteit – en daarmee een ​​gezondere eiwitbron voor jou zelf. Opgericht in 1928 en beheerd door Demeter International, vereist het dat de hele boerderij gecertificeerd is. Dieren worden humaan behandeld plus gewassen en het voer zijn organisch. Biodynamische preparaten worden regelmatig gebruikt en een deel – minimaal 10% – van het bedrijf is specifiek bestemd voor biodiversiteit.

HELAAS DRIJVEN DEZE CERTIFICATIES WEL DE PRIJS VAN HET VOEDSEL OMHOOG!

Toch als je ziet naar wat er op boerderijen over de hele wereld gebeurt, hoe het de menselijke gezondheid beïnvloedt in termen van verhoogde gezondheidsrisico’s voor jou en de samenleving, de verminderde voedingswaarde en de milieueffecten, kijk dan naar de uiteindelijke waarde en niet naar de prijs.

Je krijgt meer (gezonde) waar voor je geld wanneer je winkelt voor schone, organische, humane eiwitbronnen. Niet alleen in die ene maaltijd. Als je geniet van je gepocheerde vrije uitloop eieren met avocado of je geweldige biefstuksalade, gemaakt met biodynamisch rundvlees en biologische groenten – ondersteun je je gezondheid op de lange termijn, de gezondheid van je gezin, die van jouw gemeenschap én de wereldwijde gemeenschap. De rekening bij de supermarkt is wellicht vijf of zes euro meer per week, maar hoe zit het met je levenslange gezondheidskosten? Of de last die we allemaal dragen in de gezondheids- en milieukosten voor de samenleving als geheel?

Bij de afweging of gezond, schoon eten duurder is, moet je je ook afvragen welke prijs je op de lange termijn betaalt voor het kopen en consumeren van voedsel afkomstig van industrieel gekweekte dieren.

Misschien wilt u ook

Farming

Deel 1/10: De Kracht van...

Ontdek hoe biodynamische eieren kunnen bijdragen aan het leggen van...
LEES MEER
Food

Waarom Zelfgemaakt Babyvoedsel...

Ontdek waarom zelfgemaakt babyvoeding de beste keuze is voor je...
LEES MEER
Duurzaamheid

Clean Food-productie:...

Dankzij onze focus op Clean Food-principes produceren wij hoogwaardige, voedingsrijke...
LEES MEER
Diet & Weight Loss

Wat is het FODMAP dieet...

BABS Bottenbouillon bespreekt het FODMAP dieet. Waar staat FODMAP voor?...
LEES MEER
close icon My Rewards